C.4.3 Kształtowanie profilu poprzecznego koryta cieku
Kolejny milowy krok w realizacji projektu LIFE13 NAT/PL/000009 LIFEDrawaPL „Active protection of water-crowfoots habitats and restoration of wildlife corridor in the River Drawa basin in Poland /Czynna ochrona siedlisk włosieniczników i udrożnienie korytarza ekologicznego zlewni rzeki Drawy w Polsce”.
W dniu 26 października 2018 r. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie dokonała ostatecznego odbioru prac zrealizowanych, w ramach zadania C.4.3 „Kształtowanie profilu poprzecznego koryta cieku”, pn.: „Wykonanie układu bystrze-ploso w korycie rzeki Drawa i rampy dennej w korycie rzeki Suchej”
Całkowita wartość zrealizowanego zadania: 215.250,00 zł.
Na działanie składały się:
- przywrócenie łączności ekologicznej koryta rzeki Sucha przez budowę rampy dennej z narzutu kamiennego;
- uzupełnienie bystrza poniżej ujścia Suchej w korycie Drawy przez wprowadzenie mieszanki żwirowo kamiennej, inicjującej sekwencję bystrze ploso na tym odcinku Drawy.
Drawa, jak wiele innych pomorskich rzek, spływa z morenowych wzniesień, przepływając przez jeziora, gdzie wytraca impet, oraz przebijając się przez morenę, gdzie często osiąga spadki zbliżone do rzek podgórskich. W wielu takich miejscach przez tysiące lat utworzyły się odcinki żwirodenne, gdzie energia wody tworzyła charakterystyczne układy bystrzy i plos. Na takich odcinkach ludzie lokalizowali młyny, ale też zaopatrywali się przez wieki w budulec swych domów. Z uwagi na wykorzystanie rzeki dla transportu drewna, usuwano z koryta większe głazy oraz likwidowano wypłycenia na koronach bystrzy, na których zatrzymywały się spławiane kłody. W przypadku rzek górskich w czasie jednego wezbrania woda potrafi odtworzyć układ, jednak na rzekach Pomorza takich wezbrań nie ma. W związku z tym zachodzi potrzeba uzupełnienia zróżnicowania morfologii koryta, dla przywrócenia dobrego stanu ekologicznego rzeki. Bez takich interwencji następuje stopniowa kolmatacja osadów i zanik siedlisk właściwych dla rzek włosienicznikowych, jakimi rzeki pomorskie w większości były. Na Drawie ostatnie dwie dekady, w związku z niskim poziomem opadów w zlewni oraz stabilizacją przepływów za sprawą dwóch elektrowni wodnych w dolnym i środkowym biegu zaobserwowano zanikanie stanowisk włosieniczników, a wraz z nimi coraz gorszą kondycję wielu gatunków fauny wodnej właściwej dla rzeki włosienicznikowej. Z tego powodu znaczna część działań zaplanowanych w projekcie polega na uzupełnieniu substratu żwirowo kamiennego. Jedna z pierwszych pryzm została przywrócona poniżej ujścia rzeki Sucha, jako działanie wspomagające poprawę stanu płata włosieniczników. Odtworzone bystrza to ważne miejsce dla rodzimej ichtiofauny, łącznie z łososiem atlantyckim.
Miejsce rozrodu wielu gatunków ryb i minogów to jedna z wielu funkcji, jakie w rzece żwirodennej pełnią bystrza. Układy żwirowych wypłyceń to stabilizatory energii wód, siedliska wielu gatunków uczestniczących w procesie oczyszczania wód z niesionej materii, od bakterii po zwierzęta. To także niezwykle ważne obszary bezpiecznego rozwoju młodocianych stadiów ryb i minogów, obok larw wielu gatunków owadów. Po dziś dzień nauka nie jest w stanie stwierdzić, że rozpoznano wszystkie funkcje tych układów, jednak z całą pewnością można stwierdzić, że znaczenie zróżnicowania morfologii koryt rzek jest jednym z kluczowych elementów ich dobrego stanu ekologicznego.
